Θυμούνται ίσως κάποιοι την κατάληψη "Επιβίωση" στη Θεσσαλονίκη το 2011. Ή κατάληψη ήταν στεγαστική και μέσα σε λιγότερο από είκοσι μέρες είχε γεμίσει με 32 άτομα, άστεγους και μετανάστες όλων των ηλικιών και πολλών εθνικοτήτων. Το κτίριο που την στέγασε ήταν το παλιό νοσοκομείο του Αγίου Παύλου στη Φράγκων που ανήκε στο καθολικό τάγμα των αδελφων του ελέους.
Σε ένα βίντεο που υπάρχει στο vimeo για την κατάληψη, μπορούμε να δούμε μία γυναίκα να ζητιανεύει στην πόρτα του διπλανού πλούσιου μοναστηριού ενώ στην πόρτα της "Επιβίωσης" άνθρωποι στην ίδια κατάσταση παίρνανε τη μοίρα τους στα χέρια τους. Τότε όλος ο κόσμος είδε την απελπισία να γίνεται δημιουργία και ένα εγκατελειμένο έκτρωμα χωρίς ντουβάρια να γεμίζει με θαλπωρή και ελπίδα. Όλοι εκτός από τις ιδιοκτήτριες καλόγριες που με χριστιανική αγάπη έδιναν ξεροκόμματα στους ζητιάνους αλλά με στόφα ανάλγητου επιχειρηματια θέλαν να εκκενωθεί άμεσα από τους εισβολείς η περιουσία τους.
Στην πρώτη τους προσέγγιση με τους ανθρώπους που κατέλαβαν το κτίριο είχαν ρωτήσει κυνικά (μέσω του δικηγόρου τους βεβαίως) "Πόσα θέλετε για να φύγετε;". Όταν η απάντηση ήταν πως δεν επιδιώκουν να πλουτίσουν αλλά να επιβιώσουν αξιοπρεπώς και αυτοί και όσοι μοιράζονται τα ίδια προβλήματα, άρχισε ο πόλεμος. Οι μηνύσεις έπεσαν βροχή, μα κανείς πραγματικά δεν ήθελε να σταματήσει αυτό που είχαν ξεκινήσει αυτοί οι άνθρωποι, ούτε καν η αστυνομία. Έτσι μπήκε στο παιχνίδι το γαλλικό προξενείο, ή εκκλησία της Βραζιλίας και όσοι άλλοι μπορούσαν να απαιτήσουν την εκκένωση της. Και έγινε! Και ή ελπίδα σφραγίστηκε και το κτίριο χάσκει με την πόρτα καρφωμένη, να θυμίζει πως η ιδιοκτησία είναι σημαντικότερη της ζωής και της αλληλεγγύης.
Θυμάμαι τον πρώτο καιρό μετά την εκκένωση να ψάχνουμε όλοι για κτίρια για να στεγαστούν ξανά οι άνθρωποι αυτοί και όσοι άλλοι το χρειαζόταν. Είχα συνηθίσει εκείνο το διάστημα να περπατώ και να κοιτώ μόνο τα άδεια κτίρια της πόλης και να ρωτάω και να ψάχνω γι αυτά. Όσοι έχουν ασχοληθεί έστω και μία φορά με την υπόθεση κατάληψη στέγης, γνωρίζουν πως τα χαρακτηριστικά των κτιρίων παίζουν ρόλο. Ένα ξενοδοχείο σαφώς είναι η καλύτερη πιθανή λύση, καθώς προσφέρει πολλά μπάνια, πολλά δωμάτια και αναγκαίες υποδομές, κουζίνα, κοινόχρηστοι χώροι κα. Ένα ξενοδοχείο στο κέντρο μιας πόλης, όπου μπορούν εύκολα να σπεύσουν αλληλέγγυοι και προμήθειες αλλά και να κινηθούν οι άνθρωποι που ζουν σε αυτό στην πόλη, είναι ακόμη καλύτερα. Τώρα το αν το κτίριο ανήκει σε έναν, σε δέκα, στην εκκλησία, στο δημόσιο ή όπου αλλού, απασχολεί μόνο για να ξέρεις από που και πως θα δεχτείς πόλεμο και πως θα υπερασπιστείς την κίνηση που έκανες. Οι προσπάθειες για την "Eπιβίωση" ναυάγησαν πολλές φορές, είτε λόγω ιδιώτη που μας πετούσε άμεσα έξω, είτε λόγω φόβου πως αυτό θα γίνει. Τελικά το εγχείρημα δεν αναστήθηκε ποτέ και λόγω πολλών άλλων προβλημάτων. Αυτό όμως που σιγούρεψα, είναι πως μια κατάληψη μένει ζωντανή, όταν τη στηρίζουμε με κάθε τρόπο, σε κάθε επίθεση και στεκόμαστε αλληλέγγυοι στην ανάγκη και όχι στον ιδιοκτήτη όποιος και να είναι αυτός.
Να που ήρθε πέντε χρόνια μετά,η υπόθεση του city plaza να μου θυμίσει πως ο ιδιοκτήτης (μικρό- ή μεγάλο-) παραμένει πρωταρχικά ιδιοκτήτης και κατόπιν άνθρωπος, αριστερός, δεξιός, αλληλέγγυος, με ευαισθησίες ή χωρίς, με θεό ή χωρίς. Για μέρες δεν πήρα καμία θέση για το θέμα, καθώς είδα φίλους να σφάζονται και ήταν τρομακτικό. Ήταν τρομακτικό γιατί όλοι ψάχνουν σκελετούς στη ντουλάπα του άλλου για να τον λιανίσουν σε προσωπικό επίπεδο. Λες και αν βγάλω έναν αλληλέγγυο ή κάποιον που υποστηρίζει την ιδιοκτήτρια σκάρτο, παύουν τα δεδομένα της εξίσωσης. Και ή εξίσωση είναι μία: άστεγοι + άδειο κτίριο = κάλυψη ανάγκης.
Το να βλέπω ανθρώπους με ευαισθησίες που συναντιούνται σε πολλά επίπεδα, να βρίζονται σαν να ανακάλυψαν τον καινούριο εχθρό, μου θύμισε με πολλούς τρόπους και για πολλούς λόγους την "Επιβίωση" αλλά και άλλους χώρους. Τόσο κινηματικά αυτογκόλ είχα καιρό να δω. Μια πράξη ανθρωπιάς, βαφτίζεται με χίλια κοσμητικά και μια στρατιά αλληλέγγυων στην ιδιοκτήτρια μαίνεται για τα πραγματικά κίνητρα των άλλων αλληλέγγυων, που έχουν μαζί τους όχι μια γυναίκα, αλλά δεκάδες ανθρώπους εγκατελειμένους στο έλεος της εξαθλίωσης. Το επιχείρημα πως θυσιάζουμε τον έναν για τους πολλούς, λυπάμαι δεν ισχύει. Ο κάθε ιδιοκτήτης του οποίου το κτίριο καταλήφθηκε, δεν έχασε ποτέ το κτίριο του, την περιουσία του, τη ζωή του. Αντιθέτως τα κτίρια αυτά από νεκρά ντουβάρια μετατρέπονται στο χώρο κάποιου που τα προσέχει, γιατί είναι το μόνο που έχει για να σταθεί όρθιος και το αγαπά. Η αξία χρήσης, βλέπεις είναι αυτό που καθιστά κάτι πολύτιμο.
Στη συγκεκριμένη ιστορία διάβασα από όλους τους υποστηρικτές της ιδιοκτήτριας πως πρόκειται για έναν άνθρωπο αριστερό και αλληλέγγυο που η μοίρα της χώρας τον χτύπησε ανελέητα και είμαι πρόθυμη να το δεχτώ. Πως γίνεται όμως ενώ συντρέχουν τα παραπάνω, να μην ταυτίζεται με όσους υποφέρουν και να επιθυμεί μόνο κατόπιν ενοικίου από τον ΟΗΕ να παραχωρήσει το ξενοδοχείο; Στην περίπτωση αυτή, δεν θα ήταν εξίσου αδύνατο να το πουλήσει; Πως γίνεται να κρατά κλειδωμένο παρά τις δικαστικές αποφάσεις τον εξοπλισμό για να μην αποζημειωθούν οι εργαζόμενοι του πρώην ενοικιαστή; Πως γίνεται να επιθυμεί όπως λέει να ορθοποδήσει, βάζοντας τρικλοποδιές σε απλήρωτους εργαζομένους και μετανάστες; Πολλές απορίες υπάρχουν, που δεν συνάδουν με το προφίλ της. Προσπερνώντας όμως και αυτά, αποδέχομαι την πιθανή απελπισία που την οδήγησε αρχικά να εξαπολύσει μύδρους σε όσους στηρίζουν την κατάληψη. Πέρασαν οι ημέρες, βγαίνει πλέον δημόσια το πλαίσιο λειτουργίας της κατάληψης και οι πόρτες της είναι ανοιχτές. Πήγε να δει τι είναι αυτό που φοβάται ότι θα καταστρέψει την περιουσία της; Γιατί επέλεξε την καταστολή ως λύση στο πρόβλημα της;
Όλες μα όλες οι έως τώρα πληροφορίες, δείχνουν πως η ιδιοκτήτρια, είναι ιδιοκτήτρια, δεν έχει κανένα άλλο χαρακτηριστικό και δεν αντιδρά με κανένα τρόπο διαφορετικά από κάθε άλλο μικρό ή μεγάλο ιδιοκτήτη. Είναι σαν την πόρτα του μοναστηριού που φιλεύσπλαχνα προσφέρει ξεροκόμματα στο ζητιάνο αλλά κλείνει την πόρτα αν αυτός μπει παραμέσα. Η φιλανθρωπία είναι ο εχθρός της αλληλεγγύης και όσοι ταυτίζουν της έννοιες, έχουν υπάρξει μόνο από την πλευρά που δίνει μεγαλόψυχα και κοιμάται ήσυχη.
Ο πόλεμος ένθεν και ένθεν είναι μια σκληρή εικόνα της πραγματικότητας που επιτρέπει στα δεινά να υπάρχουν. Είναι ο εχθρός εντός. Δεν τον δέχομαι και με ενόχλησε από όλες τις πλευρές πολύ. Μάλλον δεν με ενόχλησε, με τρόμαξε! Με έκανε να νιώσω πως στο πρώτο στραβοπάτημα μου, τα λαϊκά δικαστήρια θα έχουν πολλά ράμματα για τη γούνα μου. Όταν βλέπουμε κάποιον να κατασπαράζεται και δεν μας περνά στιγμή από το μυαλό πως ίσως θα είμαστε οι επόμενοι, ζούμε την πιο επικίνδυνη ψευδαίσθηση. Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος τα ανύπαρκτα στρατόπεδα και αν θέλουμε σώνει και καλά να πάρουμε θέση, ας μπούμε σε ένα από τα υπάρχοντα.
Και τώρα και πάντα
Δέκα, εκατό, χιλιάδες καταλήψεις, ενάντια σε έναν κόσμο οργανωμένης σήψης.
