Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

Ανοιχτή κοινωνική κατάληψη «Επιβίωση»- Μια προσωπική ματιά


Η ανοιχτή κοινωνική κατάληψη «Επιβίωση», ήταν το πιο αισιόδοξο και όμορφο εγχείρημα που ξεκίνησε, από την αρχή της αποκάλυψης πως ο βασιλιάς είναι γυμνός. Άναψε ένα φυτίλι και έδωσε ελπίδα σε κόσμο από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο. Πολλοί μίλησαν γι αυτήν και ακόμη περισσότεροι γράψανε. Η πρώτη μου σκέψη ήταν, πως αν μιλήσω θα σβήσω αυτή την ελπίδα. Φοβάμαι όμως, πως αν δε θιχτούν με ειλικρίνεια (έστω την ειλικρίνεια της προσωπικής οπτικής) όσα συνέβησαν, τότε και η επόμενη επιβίωση σε όποια πόλη και να είναι, όποιος και αν την κάνει, κινδυνεύει να τα ξανασυναντήσει μπροστά της.



Το ξεκίνημα:
Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2011, φτάνει στα αυτιά μου η πληροφορία πως κάποια άτομα που συμμετείχαν στους αγανακτισμένους, προχωρήσανε σε κατάληψη του κτιρίου όπου στεγαζόταν παλιά το νοσοκομείο του Αγίου Παύλου στην οδό Φράγκων στη Θεσσαλονίκη. Από ερωτήσεις σε φίλους δεν βγάζω άκρη και πάω να δω τι γίνεται. Περίμενα να δω κόσμο από την πλατεία να διαμορφώνει ένα κέντρο αγώνα.

Αντ’ αυτού, εκεί βρίσκω δύο μόλις ανθρώπους, που μου εξηγούν τι προσπαθούν να κάνουν και μου δίνουν το κείμενο που έχουν βγάλει. Ανάκτηση στέγης, εργασίας, ανάκτηση της ίδιας της ζωής από όσους αφαιρέθηκε βίαια και γίνανε οι αόρατοι άνθρωποι που κοιμούνται στο δρόμο. Χωρίς καμία σκέψη, παίρνω την απόφαση, συμμετέχω κι εγώ.

Λόγω των ελάχιστων ανθρώπων που υπήρχαν τότε για να στηρίξουν, ξεκινώ μόνη με τη δημιουργία της σελίδας, τη δημιουργία αφισών και κειμένων για την προώθηση και στήριξη του εγχειρήματος. Μέσω τηλεφώνου κυρίως, έπαιρνα τις πληροφορίες για τα κείμενα που έπρεπε να γραφούν. Σύμφωνα με το εισηγητικό κείμενο του χώρου, η κλειστή διαχειριστική συνέλευση από όσους έμπρακτα και ενεργά συμμετέχουν στο εγχείρημα, είναι αυτή που μου «υπαγορεύει» το υλικό για να δημιουργηθούν τα κείμενα και οι ανακοινώσεις.

Ένα μήνα μετά και εν μέσω πολλών δυσκολιών που έχουν προκύψει, σκάει και η αποκάλυψη, πως όσα έχουν αποφασιστεί ως τώρα, ήταν ατομικές ιδέες ενός και όχι συλλογικές αποφάσεις, όσων «έμπρακτα και ενεργά» συμμετείχαν στην κατάληψη. Η πρώτη αντίδραση, φυσικά, είναι να κατηγορηθεί ο άνθρωπος που έπαιρνε τις αποφάσεις για ολοκληρωτισμό και όχι άδικα. Μια δεύτερη σκέψη όμως είναι, γιατί κανείς για ένα μήνα δεν είπε τίποτα; Γιατί κανείς δεν είπε, ότι έχουμε θέμα, ότι εδώ μέσα δεν αποφασίζουμε εμείς;

Παθογένεια 1: Ανευθυνότητα
Μία από τις παθογένειες με τις οποίες έχουμε εμποτιστεί βαθύτατα, είναι η ανευθυνότητα μας. Κάποιος άλλος θα αποφασίσει, κάποιος άλλος θα δώσει εντολές και εμείς θα υλοποιήσουμε, χωρίς όμως να φέρουμε αυτούσια την ευθύνη. Το αποτέλεσμα στο οποίο οδηγεί η δική μας αυτή συμπεριφορά, είναι να είμαστε εξουσιαζόμενοι και το μόνο που τελικά κάνουμε, είναι να γκρινιάζουμε για τον τύραννο.

Επειδή όμως, κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει ανθρώπους που ζούνε στο δρόμο, γιατί δεν τόλμησαν να σηκώσουν κεφάλι σε αυτόν που τους άνοιξε μια πόρτα να κοιμηθούν, πήραμε την απόφαση, όλοι οι αλληλέγγυοι να συμμετέχουμε συστηματικά πλέον στις συνελεύσεις και στο πλευρό όσων από μέσα το απαίτησαν να στηρίξουμε τις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.

Με πολύ κόπο και πολλές συζητήσεις, γίνεται κατανοητό από τους περισσότερους, πως η συνέλευση και η ουσιαστική συμμετοχή σε αυτή, δεν είναι μόνο υποχρεώσεις, αλλά κατά κύριο λόγο δικαιώματα που πρέπει να κατακτηθούν, με έμπρακτο ενδιαφέρον και δράση. Πάνω που άρχισε δειλά αυτό να γίνεται συνείδηση, η Παθογένεια 2 έκανε δυναμικά την εμφάνιση της, για να εξασφαλίσει τη διαίρεση και να υποσκάψει, όλη την προσπάθεια.

Παθογένεια 2: Αλληλοσπαραγμός
Έλεγε το συστατικό κείμενο της κατάληψης: «….με ιδανικά την αξιοπρέπεια, την αλληλεγγύη και το πνεύμα συνεργασίας.» Και έτσι τυπικά ξεκίνησε.
Όταν όμως η πυγμή του ενός δεν ήταν πια αποδεκτή και το εγχείρημα έγινε πολιτικό και για άλλους, ήρθε ο κακός, μίζερος, κουτσομπόλης, ζηλιάρης εαυτός, να υπηρετήσει τη διάλυση. Ήταν λες και μόλις έφυγε ο «εξουσιαστής», ο εχθρός έπαψε να είναι το παγκάκι, η ασιτία, η ανέχεια, η αδικία, η εξαθλίωση ή το σύστημα του οποίου τα παραπάνω είναι φαινόμενα.
Ο εχθρός, βρέθηκε μέσα από την πόρτα. Κουτσομπολιά, μικρότητες, κουβέντες πίσω από την πλάτη, ένα κανονικό μεσημεριανάδικο. Ξαφνικά, ο κακός λύκος ήταν εντός των τειχών και φορείς του, όλοι εμείς, οι ορκισμένοι πολέμιοι του.

Όταν η αστυνομία άνοιξε την πόρτα και έβγαλε έξω τους καταληψίες, η «συμπολίτευση» και η «αντιπολίτευση» ήταν δυσδιάκριτες. Το μόνο που ήταν ολοφάνερο, ήταν πως είμαστε όλοι, εικόνα της κοινωνίας που έχουμε και όχι εικόνα της κοινωνίας που θέλουμε. Αυτός ο εαυτός που έχει πλαστεί μέσα σε αυτό τον κόσμο, είναι τόσο δυνατός, που υπερτερεί ακόμη κι όταν αυτό που διακυβεύεται είναι η επιβίωση μας. Από αυτό το πανηγύρι του κακού, δεν έλειψαν ούτε οι ήδη πολιτικοποιημένοι συμμετέχοντες.

Παθογένεια 3: Πολιτικές αγκυλώσεις
Οι πολιτικά ενεργοί και τα κολλήματα τους θα μπορούσε να είναι το όνομα του χαρακτηριστικού αυτού, το οποίο έπαιξε με τη σειρά του, πολλούς και νευραλγικούς ρόλους στην αποτυχία.

Ένας από τους λόγους, που δεν αντέδρασε σχεδόν κανείς αρχικά στην κλειστή διαχειριστική συνέλευση, που περιόριζε τους ανθρώπους που θα αποφάσιζαν για την κατάληψη, ήταν η εμπειρία από ατέρμονες συνελεύσεις, όπου διυλίζεται ο κώνωπας και δουλειά δε γίνεται. Η τυπολατρία που διέπει τις συνελεύσεις είναι γνωστός παράγοντας αδράνειας για πολλά φιλόδοξα εγχειρήματα. Έτσι έγινε αποδεκτό, πως όσοι δουλεύουν θα αποφασίζουν και όλοι όσοι περιοριζόμαστε σε πύρινους πολιτικούς λόγους, θα καθόμασταν στα αυγά μας, εφόσον δεν προσφέραμε ενεργά και δεν ζούσαμε εκεί.

Παρά το γεγονός αυτό όμως, δεν έλειψαν όσοι θέλανε ντε και καλά να δώσουν χαρακτηριστικά, που δεν συμμεριζόταν η πλειοψηφία, προκειμένου ο χώρος να αποκτήσει πολιτική υπόσταση. Λες και υπάρχει κάτι μη πολιτικό μέσα σε μία κατάληψη.
Φυσικά κάθε πλευρά ήθελε να δώσει τη συνταγή της επιτυχίας που έχουν όλα τα,  αποτυχημένα κατά τα άλλα, γνωστά πολιτικά κινήματα. Οι αριστεροί ξέρουν πως πρέπει να γίνει έτσι και το βασίζουν στην «επιτυχία» τόσων χρόνων, οι αναρχικοί ξέρουν πως πρέπει να γίνουν αλλιώς και το βασίζουν και αυτοί στην ίδια «επιτυχία».*
Όταν όμως, θέλω να κάνω μετάγγιση των παγιωμένων από χρόνια απόψεων μου, σε ένα τόσο διαφορετικό εγχείρημα και δεν σέβομαι τα πολιτικά χαρακτηριστικά που έχει ή δύναται να αποκτήσει, αλλά σαν παράλογος πλαστικός χειρουργός, θέλω να το κάνω να μοιάζει με αυτό που έχω στο μυαλό μου, τα πράγματα ξεφεύγουν.

Συμπέρασμα:
Μέσα σε ένα κτίριο που στις συνελεύσεις, κατέληγες μωβ από το κρύο, ξεκίνησε η προσπάθεια να δημιουργηθεί η θαλπωρή μιας οικογένειας. Αυτό που έγινε φανερό, είναι πως για όσους είναι στο δρόμο, το κεραμίδι και το πιάτο δεν είναι τα μόνα ζητούμενα. Για κάποιον που έχει χάσει την ελπίδα, το μόνο που μπορεί να τον επαναφέρει και να νοιαστεί για τη ζωή, είναι η προοπτική. Ένας χώρος που βάζεις δουλειά για να γίνει βιώσιμος, το φαί που μαγειρεύεις για να το μοιραστείς με τους άλλους, το γέλιο που μπορεί να χαλαρώσει τις πιο δύσκολες στιγμές, το καλημέρα, τα μαθήματα, οι πιθανότητες που σιγά-σιγά εμφανίζονται και πάλι, είναι ο τρόπος να νιώσεις ζωντανός.

Έχουν ξεκινήσει πολλές κινήσεις για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που κινδυνεύουν να πεθάνουν από το κρύο και πολύ καλώς. Όμως τα ρούχα και οι κουβέρτες, ένα κτήριο για λίγες μέρες, η σίτιση για μια εβδομάδα, είναι κάτι που εξασφαλίζει πως δεν θα πεθάνουν. Τίποτα από όλα αυτά, δεν εξασφαλίζει πως θα ζήσουν και θα σταθούν δίπλα μας ισότιμα. Δεν είναι άνθρωποι καημένοι, είναι άνθρωποι που ακολούθησαν τα καπιταλιστικά τους όνειρα όπως εγώ κι εσύ και για δικούς του λόγους ο καθένας, δεν τα κατάφεραν.

Η πολιτική συνείδηση και η χειραφέτηση, μπορούν να ανθίσουν μόνο μέσα από την αυτοδιαχείριση. Οι καταλήψεις και η αλληλεγγύη μας σε κάθε απειλή εναντίον τους, είναι ο τρόπος. Χώροι όπου η ισότητα, ο σεβασμός, το μοίρασμα, η δημιουργία, η γνώση, η κοινότητα θα ξαναβρούν στέγη. Χώροι, όπου η πολιτική θα θεωρητικοποιείται μέσα από δεδομένες πράξεις και δεν θα προσπαθούμε μάταια να πραγματοποιήσουμε τη θεωρία κάποιου γεννημένου 200 και βάλε χρόνια πριν.

Αν οι άστεγοι νιώθουν πως έχουν χάσει την ελπίδα, ίσως είναι η μόνη ελπίδα της κοινωνίας. Ίσως έτσι αρχίσουμε να νοιαζόμαστε πραγματικά για το διπλανό μας, ίσως καταλάβουμε πως τίποτα δεν είναι δεδομένο, ίσως δούμε πως όλοι αυτοί, έμειναν άπραγοι και έχουν ήδη χάσει, όλα αυτά που έχουμε εμείς και μένουμε άπραγοι από το φόβο μη τα χάσουμε.

Ας γεμίσει η χώρα με καταλήψεις, που θα κάνουμε εμείς, μαζί με τους άστεγους, με τους άνεργους, με τους μετανάστες. Ας μην περιμένουμε άλλο, για το επόμενο βήμα. Οι καταλήψεις μπορούν να συνδεθούν με τα δίκτυα ανταλλαγής και τις κολεκτίβες, η ανατροπή μπορεί να έρθει, μόνο αν φτιάξουμε τη δική μας πραγματικότητα. Κι ας μη γελιόμαστε, είμαστε οι περισσότεροι, πολύ πιο κοντά στο παγκάκι, από το παλάτι.

*Παρακαλούνται οι φίλοι αριστεροί και αναρχικοί, να μην θεωρήσουν τα παραπάνω ως επίθεση. Είναι λογικό νομίζω, να κρίνεις πρώτα από όλους, αυτούς που βρίσκονται ήδη δίπλα σου.