Εγώ όπως λέμε καπιταλισμός

Κάποτε, πριν από περίπου 6 μήνες, τέθηκε θέμα σε μία συνέλευση, να μπει στον κύκλο των συζητήσεων ο καπιταλισμός και η καταπολέμηση του. Η εισήγηση ήταν φειδωλή και δεν έδινε τη βάση πάνω στην οποία θα συζητούσαμε το θέμα. Σε εκείνη τη συνέλευση έθεσα την ερώτηση, εάν θα συζητήσουμε για το πώς θα καταρριφθεί ο καπιταλισμός μέσα μας. Οι περισσότεροι θεώρησαν πως δεν τίθεται τέτοιο θέμα και πως αυτό το έχουμε καταφέρει ήδη.

Σοκαρίστηκα από τη βεβαιότητα πολλών εκείνη τη στιγμή. Αναρωτήθηκα, πως έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε το σύστημα μέσα στο οποίο γεννηθήκαμε και γαλουχηθήκαμε. Σε αυτό μέσα μεγαλώσαμε και μόνο αυτό γνωρίζουμε ως τρόπο ζωής, πως έτσι απλά λοιπόν, θα ξεκινήσουμε μία συζήτηση πάνω στην καταπολέμηση του, χωρίς πρώτα να αντιληφθούμε τις εκφάνσεις του μέσα μας; 

Το να αγοράζει κανείς ρούχα από τη λαϊκή και όχι από πολυκαταστήματα ή από πανάκριβες φίρμες, τον καθιστά αντικαπιταλιστή; Το να προτιμά στέκια και όχι μπαρ, τον καθιστά αντικαπιταλιστή; Το να φωνάζει κανείς συνθήματα εναντίον του συστήματος, τον καθιστά αντικαπιταλιστή;

Θα μου επιτραπεί να διαφωνήσω. Τα δεσμά που έχουμε μέσα μας, λόγω της πραγματικότητας που έχουμε γνωρίσει, δεν σπάνε έτσι απλά. Το ότι κάποιος έχει νικήσει τον καταναλωτισμό ή το πάθος για το κέρδος, δε σημαίνει πως έχει νικήσει τον καπιταλισμό μέσα του.

Μία συνέλευση, άτομα με κοινά λίγο πολύ ενδιαφέροντα, συγγενείς πολιτικές απόψεις, νέοι άνθρωποι που προσπαθούν για κάτι διαφορετικό από αυτό που γνωρίζουν, είναι ήδη μία ρωγμή στα στεγανά του συστήματος μέσα μας. Δεν είναι όμως ούτε απόδειξη ούτε σταθερή στάση που επιβεβαιώνει πως βγάλαμε το δαίμονα έξ’ από δω!

Όταν σε μία «συλλογικότητα» δεν ρωτά ο ένας τον άλλον «τι κάνεις ρε φίλε», όταν υπονομεύονται ή προπαγανδίζονται όσα θα φτάσουν στη συνέλευση, όταν άνθρωποι δε μιλιούνται, όταν υπάρχουν κλίκες, ο καπιταλισμός είναι παρών, παντοδύναμος και αγέρωχος. Η αποξένωση, η έλλειψη επαφής με τη φύση, η έλλειψη ενός αξιακού συστήματος διαφορετικού από το υπάρχον, με βάση το οποίο ορίζονται ουσιαστικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και όχι βεβιασμένη συνύπαρξη λόγω ανάγκης, είναι μόνο λίγα από τα καρκινώματα που κουβαλάμε μέσα μας. Αν τα απαριθμήσει κανείς, θα καταλάβουμε πως ο καπιταλισμός είναι αυτός που ορίζει τις σχέσεις και τις αντιδράσεις μας, τη σεξουαλικότητα, την εμφάνιση μας, τα θέλω μας και τα πρότυπα μας.

Το ότι δεν βλέπω τους ανθρώπους γύρω μου, σαν κομμάτι δικό μου, είναι ευθύνη που φέρω αυτούσια. Είναι το σύστημα που μιλά από μέσα μου. Το κυνήγι της ομορφιάς ή του ταιριού, με βάση τα πρότυπα του σήμερα, είναι η δική μου θυσία στο βωμό αυτό. Το ότι επέτρεψα σε αφεντικά να μου φέρονται σα δούλο, το ότι έχω περισσότερες ηλεκτρικές συσκευές από όσες χρειάζομαι, το ότι θυσίαζα το χρόνο μου και τη χαρά μου για τον «επιούσιο», είναι όλα αποδείξεις πως ο καπιταλισμός είμαι εγώ.

Χωρίς αυτή τη συνείδηση, πως πρέπει να ξεκοιλιάσουμε τις «επιθυμίες και ανάγκες μας» και να ανασυνταχτούμε σε μία νέα βάση, δεν μπορούμε να κάνουμε βήμα έξω από αυτό που μας ορίζει. Η αντίληψη του εαυτού μας, ως κομμάτι της φύσης, μας δίνει ξεκάθαρους στόχους και ορίζει εξαιρετικά το λόγο ύπαρξης μας. Σε όλη τη φύση, η αδυναμία επιβίωσης ενός είδους ή ενός πλάσματος, είναι αυτό που το κάνει επιθετικό και βίαιο ή το οδηγεί να μετοικήσει κάπου όπου μπορεί να επιβιώσει. Η καραμέλα πως ο άνθρωπος είναι από τη φύση του εξουσιομανής, επεκτατικός και επιθετικός, πρέπει να πάψει πρώτα μέσα μας. Ο άνθρωπος αυτή τη στιγμή, με τη γνώση και την τεχνολογία, έχει τη δυνατότητα να απαλλάξει τον εαυτό του και τα υπόλοιπα πλάσματα της γης από τον καταναγκασμό.

Το θέμα όμως είναι, πως αν πιστεύει μέσα στο αστικό του περιβάλλον, πως επειδή επέλεξε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, έχει καταπολεμήσει τον καπιταλισμό μέσα του, δεν θα κάνει ούτε βήμα προς την απελευθέρωση. Θα συνεχίζει να ψάχνει μαύρα πρόβατα, βοσκούς και λύκους και θα ματαιώνει τη ζωή σε κάθε αντί-δράση στο υπάρχον σύστημα.

Υ.Γ. Όντας πιτσιρίκι και μαθαίνοντας τα πάντα για τον καλό θεούλη, σκεφτόμουν πως κάθε μου σκέψη, είναι σκέψη δική του μέσα από μένα. Αδυνατούσα λόγω ηλικίας να αντιληφθώ την έννοια της ελεύθερης βούλησης. Έτσι έπαιζα ένα παιχνίδι και έλεγα αυτή τη σκέψη, μου την έβαλε ο θεός στο μυαλό, αλλά και αυτό που σκέφτομαι για τη σκέψη μου, κι αυτό μου το έβαλε εκείνος, κι αυτό το «κι αυτό» που σκέφτηκα είναι δικό του. Ίσως η καθαρότητα του μυαλού, να μου είχε δώσει την πιο ξεκάθαρη εικόνα του ελέγχου της σκέψης. Ίσως με το τέλος του παραμυθιού για το θεό, να έρθει και το τέλος του ελέγχου.